Belangrijke wijzigingen rond schijnzelfstandigheid vanaf 1 januari 2025: Bereid je organisatie voor

De aankondiging dat vanaf 1 januari 2025 gehandhaafd zal worden, heeft veel onrust en protest opgeleverd. Is dat terecht? Is er reden voor zorg?
Allereerst is er nieuwe wetgeving in de maak die meer duidelijkheid over de kwalificatie arbeidsovereenkomst (= werknemer) – overeenkomst van opdracht (= zelfstandige) uit de Wet DBA (wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) moet geven. De nieuwe wet VBAR (wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden) zou per 1 januari 2025 in moeten gaan, ‘in sync’ met de opheffing van het moratorium en dus met de start van de handhaving door de Belastingdienst. Echter, het wetsvoorstel heeft zo veel commentaar gekregen en inmiddels al zo veel aanpassingen doorlopen dat gevreesd wordt dat de wet zelfs nog niet per 1 januari 2026 in werking zal treden.

Per 1 januari 2025 is er voor ondernemers dus feitelijk nog (steeds) niets anders dan de jurisprudentie, de (onduidelijke) Wet DBA en het toetsingskader van de Belastingdienst om op te koersen.

Enige coulance
De combinatie van het uitblijven van duiding door een wet en de nog steeds gespannen arbeidsmarkt hebben tot de motie Flachen Aartsen geleid. Deze motie is op 1 oktober 2024 met ruime meerderheid aangenomen. Daarin ligt het verzoek aan de Belastingdienst om coulant om te gaan met opdrachtgevers en opdrachtnemers die onbewust onjuiste zelfstandigheidsafspraken hebben gemaakt.

Kern van het amendement is dat boetes bij deze groep niet direct per 1 januari 2025 zouden moeten worden opgelegd. Immers, het zal heel moeilijk zijn – gezien de zeer krappe arbeidsmarkt – om direct al jouw werkers, die mogelijk schijnzelfstandigen zijn, door echte werknemers of echte zelfstandigen te vervangen. Het amendement voorkomt dat organisaties die nu serieus en aantoonbaar met deze problematiek aan de slag gaan met ingang van 1 januari 2025 ook direct een boeterisico lopen. Let op: dit amendement voorkomt niet dat de andere maatregelen zoals naheffingen wél kunnen worden opgelegd. Bovendien geldt deze ‘zachte landing’ (nog steeds) niet voor situaties waarin sprake is van kwaadwillendheid; het welbewust in strijd handelen met de wettelijke verplichtingen.

Wat nu? Praktische tips voor je organisatie: van onbewust onjuist naar welbewust juist …
Om goed voorbereid te zijn op de nieuwe handhaving per 1 januari 2025 adviseren wij om zo snel mogelijk de volgende stappen te zetten:

1. Breng je ZZP-populatie in kaart: maak een overzicht van alle ZZP-ers die voor je organisatie werken.
2. Risico-inschatting via het “stoplicht-systeem”: deel je ZZP-ers in groene, oranje en rode categorieën in (van weinig naar veel risico op schijnzelfstandigheid) zodat je een duidelijk beeld hebt waar actie nodig is.
3. Controleer de contracten: zijn de voorwaarden helder en passend bij een echte opdrachtrelatie, of wijst iets erop dat er toch eigenlijk wel sprake is van een arbeidsovereenkomst (zoals looptijd, uurtarief, ondergeschiktheid, soort werk)?
4. Pak je oranje/rode gevallen aan: beëindig de opdracht-relatie met de rode gevallen en bied hen een arbeidsovereenkomst aan, pas je contractuele maar vooral ook je feitelijke werkrelatie met de oranje gevallen aan. Creëer een situatie waarbij zoveel mogelijk aansluiting wordt gezocht bij echte zelfstandigheid zodat een beoordeling ‘schijnzelfstandigheid’ wordt vermeden. Zorg dat je in het contract op de juiste manier de afspraken met de ZZP-er vastlegt.

Ons aanbod
Wij bieden een beoordeling van je huidige (standaard) overeenkomst van opdracht voor een vaste prijs van € 600,– (excl. btw) aan. Dit krijg je daarvoor:

1. review van de overeenkomst van opdracht op bepalingen die indicaties vormen voor schijnzelfstandigheid;
2. suggesties voor aanpassingen in het contract, en
3. een telefoongesprek waarin we jouw situatie doorspreken en eventuele vragen beantwoorden.

Wil je zichtbaar aan de slag met de kwalificatie van je werkrelaties (om het risico op boetes, naheffingen e.d. te verkleinen)? Wil je niet alleen op papier, maar ook in de praktijk een echte zelfstandigheidsrelatie creëren?
Ons kantoor denkt graag met je mee om maatwerkoplossingen te bieden die jouw organisatie in staat stellen om daar waar dat kan een duurzame en solide zelfstandigheidsrelatie op te bouwen. Dit gaat verder dan alleen de contracten en richt zich op het creëren van een werkomgeving die voldoet aan de eisen van een ZZP-relatie in de praktijk. Voor dit traject maken wij graag een aparte prijsafspraak, afgestemd op jouw specifieke wensen en behoeften.

Voorkom risico’s en zorg dat je goed voorbereid bent op de nieuwe handhaving. Neem contact op met ons arbeidsrecht team om je overeenkomsten te laten beoordelen en aan te passen, of om samen een passende maatwerkoplossing te ontwikkelen.

Isabel Wetzels, Bram Rothuizen, Simone Oosterbeek, Stan Verheijden en Bregje Pennock