Onwaardigheid van erfgenamen

Wij schreven eerder een artikel over het Wetsvoorstel ter voorkoming dat iemand erft van degene die hij heeft om het leven heeft gebracht. Over hetzelfde onderwerp heeft de overheid nu nader onderzoek gedaan naar aanleiding van een toezegging om de wet te wijzigen. Op 6 maart 2025 heeft staatssecretaris Struycken (Rechtsbescherming) de Tweede Kamer geïnformeerd over het besluit om de huidige regeling betreffende de ‘onwaardigheid’ van erfgenamen, zoals vastgelegd in Artikel 3 Burgerlijk Wetboek Boek 4, niet te wijzigen.

Achtergrond

Deze beslissing volgt op een eerdere toezegging om de regeling te herzien, naar aanleiding van een uitspraak van de rechtbank Gelderland. In die zaak had een man, die zijn echtgenote om het leven had gebracht, toch recht op haar nalatenschap. Dit kwam omdat hij niet strafrechtelijk was veroordeeld vanwege ontoerekeningsvatbaarheid. Het ontbreken van een strafrechtelijke veroordeling verhinderde de toepassing van de wettelijke onwaardigheidsbepaling. Een van de partijen ging in cassatie bij de Hoge Raad.​

Hoge Raad over onwaardigheid

In een recente uitspraak van de Hoge Raad op 6 december 2024 werd geoordeeld dat, hoewel een strafrechtelijke veroordeling ontbrak, het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar was dat de man aanspraak maakte op de nalatenschap van zijn vrouw. De Hoge Raad benadrukte dat bijzondere omstandigheden, zoals de gruwelijke wijze van het delict en het gedrag van de dader jegens het slachtoffer en haar familie, kunnen leiden tot het oordeel dat een erfgenaam onwaardig is. Dit kan ook zonder strafrechtelijke veroordeling.

De staatssecretaris over onwaardigheid

Gezien deze jurisprudentie acht de staatssecretaris een wetswijziging niet noodzakelijk. Het huidige wettelijke kader biedt, met de toepassing van redelijkheid en billijkheid, voldoende mogelijkheden om in uitzonderlijke gevallen recht te doen. Rechters kunnen, afhankelijk van de specifieke omstandigheden, bepalen dat een erfgenaam onwaardig is. Dit kan zelfs bij afwezigheid van een strafrechtelijke veroordeling.

Conclusie

Erfrechtadvocaten dienen rekening te houden met de bestaande wettelijke bepalingen en de mogelijkheid dat rechters, op basis van redelijkheid en billijkheid, erfgenamen onwaardig kunnen verklaren zonder strafrechtelijke veroordeling. Het is essentieel om in dergelijke zaken de specifieke omstandigheden grondig te beoordelen en cliënten hierover adequaat te informeren.​

Voor meer details verwijzen wij naar de officiële kamerbrief van de staatssecretaris en de uitspraak van de Hoge Raad. Verder lezen? Lees ons artikel waar we ingaan op een nieuw onderzoek over de legitieme portie. Zoekt u een advocaat erfrecht? Neem dan contact met ons op.