Adviseren met Impact: Het Belang van de Ondernemingsraad bij inschakeling Externe Deskundigen

Dit kan bijvoorbeeld gaan om een reorganisatieadvies van een externe consultant of zelfs juridische begeleiding door een advocaat. In de praktijk blijkt echter dat dit belangrijke adviesrecht vaak over het hoofd wordt gezien, met soms verstrekkende gevolgen voor de medezeggenschap van werknemers. Lees meer over de gevolgen van het niet naleven van deze verplichting, hoe dit het besluitvormingsproces kan beïnvloeden en waarom tijdige betrokkenheid van de OR essentieel is voor een eerlijke en transparante bedrijfsvoering.

Adviesrecht van de Ondernemingsraad bij het inschakelen van externe deskundigen

De Wet op de ondernemingsraden (WOR) geeft de ondernemingsraad (OR) het recht om advies uit te brengen over de keuze van een externe deskundige en de inhoud van de adviesopdracht in het kader van belangrijke besluitvorming, zoals bijvoorbeeld reorganisaties. Dit recht is geregeld in artikel 25, lid 1, sub n van de WOR, maar wordt in de praktijk vaak vergeten of niet altijd serieus genomen. Het is van belang dat bedrijven zich bewust zijn van de verplichting om de OR tijdig te betrekken bij het inschakelen van externe deskundigen, inclusief bijvoorbeeld het inschakelen van een advocaat voor juridische advisering.

Wat houdt het adviesrecht in? Volgens de WOR moet de OR advies uitbrengen over het verstrekken en formuleren van een adviesopdracht aan een externe deskundige. Dit betekent dat de OR niet alleen invloed heeft op de keuze van de deskundige, maar ook op de vraag die aan de deskundige wordt gesteld. Dit recht geldt wanneer het gaat om onderwerpen die later kunnen leiden tot een adviesplichtig besluit, zoals bijvoorbeeld de uitvoering van een reorganisatie of herstructurering.

Het doel van dit adviesrecht is om de OR tijdig te betrekken bij de besluitvorming. De ondernemingsraad kan via dit recht voorkomen dat een extern adviesrapport een richting kiest die niet in lijn is met de belangen van de medewerkers of de organisatie. Dit geldt dus niet alleen voor organisatie- of managementadviesbureaus, maar ook voor advocaten die bijvoorbeeld worden ingeschakeld om juridisch advies te geven over een voorgenomen overname, reorganisatie of juridische procedures.

Voorbeeld van het inschakelen van een advocaat: Stel, een onderneming overweegt een reorganisatie of fusie, en besluit een externe advocaat in te schakelen om de juridische implicaties van het proces te onderzoeken en advies te geven over de uitvoering. Volgens de wet moet de OR vooraf advies kunnen uitbrengen over de keuze van deze advocaat en de specifieke opdracht die de advocaat krijgt. Dit is belangrijk omdat de OR invloed moet kunnen uitoefenen op de juridische strategie en benadering van de reorganisatie, vooral als dit juridische advies een belangrijke rol speelt in de uiteindelijke besluitvorming.

Gevolgen van het niet inroepen van advies van de OR

Wanneer de OR ten onrechte niet om advies wordt gevraagd, kan dit grote gevolgen hebben voor de besluitvorming. De Ondernemingskamer, het rechtsorgaan dat toezicht houdt op de naleving van de WOR, kan besluiten om het besluit tot het inschakelen van de externe deskundige te vernietigen. In de praktijk wordt een dergelijk besluit vaak pas na de uitvoering van het advies in beroep aangevochten, wat de kans verkleint dat de schade volledig kan worden hersteld.

Als de OR pas na het verkrijgen van het externe advies op de hoogte wordt gesteld, kan dit leiden tot een gebrek aan wezenlijke invloed op het besluitvormingsproces. In zulke gevallen kan de OR alsnog proberen invloed uit te oefenen op het voortschrijdende besluit door bijvoorbeeld in gesprek te gaan met de deskundige of aanvullende vragen te stellen. Dit zal voor de nodige vertraging zorgen.

Voorbeeld van een vergeten adviesaanvraag: Een onderneming besluit een externe consultant in te schakelen om een onderzoek te doen naar de toekomstige werkorganisatie, waarbij ook juridische aspecten worden meegenomen. Als de OR niet vooraf is geïnformeerd over de opdracht aan deze externe deskundige, kan de OR later alsnog proberen invloed uit te oefenen door bijvoorbeeld aanvullende informatie aan te leveren of door samen met de externe adviseur bepaalde zaken nader te onderzoeken. Echter, de invloed van de OR is vaak al beperkt, omdat de deskundige zijn advies al heeft uitgebracht, wat de besluitvorming in de meeste gevallen beïnvloedt.

Conclusie: Het adviesrecht van de OR is een belangrijk instrument om de medezeggenschap en invloed van de werknemers op de bedrijfsvoering te waarborgen. Het niet tijdig inroepen van dit recht kan leiden tot juridische complicaties en schade voor de OR en de organisatie. Het is daarom van groot belang dat bedrijven de verplichting om de OR te raadplegen serieus nemen, vooral bij het inschakelen van externe deskundigen, zoals adviesbureaus en advocaten, in adviestrajecten die de bedrijfsvoering ingrijpend kunnen beïnvloeden. Enkel een “mea culpa” is vaak niet voldoende om de gevolgen van een gemiste adviesaanvraag te herstellen. Het is noodzakelijk dat de onderneming ervoor zorgt dat de OR alsnog substantieel kan bijdragen aan de besluitvorming, bijvoorbeeld door de OR de kans te geven aanvullende informatie te verstrekken of door in overleg te gaan met de deskundige.