Legitieme portie vóór 1 januari 2003
De legitieme is geregeld in Titel 4 Burgerlijk Wetboek Boek 4. Deze titel beschrijft de uiterste wil. Vóór de invoering van het nieuwe Burgerlijk Wetboek bestond de legitieme ook, namelijk in artikel 964 BW (oud). Als u een legitieme portie wil opeisen dient u dat wel binnen de door de wet gestelde termijn te doen. Het komt bij advocaten erfrecht geregeld voor dat de vervaltermijn niet in acht wordt genomen. In dit artikel gaan we in op de vervaltermijn van een legitieme portie voor nalatenschappen die vóór de invoering van het huidige Burgerlijk Wetboek zijn ingevoerd.
Vervaltermijn legitieme in Burgerlijk Wetboek (oud)
In het Burgerlijk Wetboek (oud) is geen expliciet vervaltermijn opgenomen voor het opeisen van een legitieme portie. Dit betekent dat er geen wettelijke bepaling was die beperkt hoe lang na het overlijden van een erflater de legitieme kon worden opgeëist.
Artikel 2004 Burgerlijk Wetboek (oud) bepaalde echter dat alle rechtsvorderingen, waaronder de legitieme portie, na dertig jaren verjaren. Meer specifieker stond in het artikel dat de rechtsvordering na dertig jaren verjaren “zonder dat hij die zich op verjaring beroept verpligt zij eenigen titel aan te toonen, of dat men hem eenige exceptie, uit zijne kwade trouw ontleend, kunne tegenwerpen.”
Ofwel, mocht een erflater zijn overleden op 1 januari 1970, dan had de legitimaris, diegene die recht heeft op de legitieme portie op grond van de wet, tot en met 1 januari 2000 om aanspraak te maken op de legitieme portie.
Vervaltermijn legitieme in Burgerlijk Wetboek (huidig)
De wetgever is in het huidige Burgerlijk Wetboek duidelijk geweest over de vervaltermijn van legitieme porties. In Artikel 85 lid 1 Burgerlijk Wetboek Boek 4 staat het volgende:
“De mogelijkheid om aanspraak te maken op de legitieme portie vervalt, indien de legitimaris niet binnen een hem door een belanghebbende gestelde redelijke termijn, en uiterlijk vijf jaren na het overlijden van de erflater, heeft verklaard dat hij zijn legitieme portie wenst te ontvangen.”
In andere woorden: de legitieme portie vervalt vijf jaar na het overlijden van de erflater. Het kan zijn dat een legitieme portie nog eerder vervalt, maar dat is enkel wanneer een redelijke termijn is gesteld aan de legitimaris om een beroep te doen op de legitieme.
Erflater vóór 1 januari 2003 overleden?
Wat nu als de erflater vóór de invoering van het huidige Burgerlijk Wetboek is overleden? Soms is het namelijk zo dat het oude recht blijft gelden zodra de erflater vóór de invoering van het Burgerlijk Wetboek is overleden. In dit geval heeft de wetgever in de Overgangswet nieuw Burgerlijk Wetboek in Artikel 128 Overgangswet nieuw Burgerlijk Wetboek echter het volgende geregeld:
- Is de nalatenschap voor het in werking treden van de wet opengevallen, dan kan een legitimaris zijn bevoegdheden uitsluitend overeenkomstig het tevoren geldende recht uitoefenen.
- Degene die tot aan het tijdstip van het in werking treden van de wet volgens het tevoren geldende recht zijn bevoegdheden als legitimaris kon uitoefenen, behoudt die bevoegdheden gedurende een jaar nadien, indien de erflater ten minste vier jaren vóór dat tijdstip is overleden. Is de nalatenschap later, doch vóór het in werking treden van de wet opengevallen, dan behoudt de legitimaris zijn bevoegdheden totdat sedert het overlijden van de erflater vijf jaren zijn verstreken.
In andere woorden: bij een nalatenschap die ten minste vier jaar vóór 1 januari 2003 is opengevallen, bijvoorbeeld op 1 januari 1990, heeft de legitimaris nog 1 jaar, ofwel tot en met 1 januari 2004, de mogelijkheid om zijn legitieme portie op te eisen. Indien de nalatenschap één jaar vóór 1 januari 2003 is opengevallen, heeft de legitimaris vijf jaar, startend vanaf de overlijdensdatum, om zijn legitieme op te eisen.
Conclusie
Nalatenschappen die vóór 1 januari 2003 zijn opengevallen vallen in een overgangsregeling. Het is vaak niet meer mogelijk om de legitieme portie anno nu op te eisen. Dit hangt echter altijd af van meer dan in dit artikel staat. Mocht u vragen hebben over de vervaltermijn voor het opeisen van de legitieme portie, dan kunt u het beste contact opnemen met een van onze erfrecht advocaten. Onze specialisten zullen u dan verder helpen met het beoordelen van de vervaltermijnen.
Geïnteresseerd naar nieuws over hoe de Nederlandse bevolking over de legitieme portie denkt, lees dan hier meer. Neem contact op als u meer vragen heeft.
