Giftig johannesbroodpitmeel (E410) in pittige tomatensaus?

De Nationale Voedingsmiddelen en Waren Autoriteit (NVWA) heeft aan een levensmiddelenbedrijf ten onrechte een last onder dwangsom opgelegd voor het verwerken van giftig johannesbroodpitmeel in haar tomatensaus.

In het johannesbroodpitmeel – dat wordt gebruikt als verdikkingsmiddel – zat meer dan 0,1 mg van de giftige stof ethyleenoxide. Hiermee is de Maximale Residu Limiet (MRL) overschreden.[1] Desondanks heeft rechtbank Rotterdam de NVWA in een uitspraak van 14 december 2023 teruggefloten en is de last onder dwangsom onderuit gegaan.[2] Wat heeft de NVWA hier over het hoofd gezien?

Wanneer een levensmiddelenbedrijf redenen heeft om aan te nemen dat het betrokken levensmiddel dat door hem is geproduceerd, verwerkt, vervaardigd of gedistribueerd niet aan de voedselveiligheidsvoorschriften voldoet, dient hij dit product direct uit de handel te nemen. Er geldt dan zowel een meldplicht als een recallplicht.[3]

In deze casus heeft het moederbedrijf dat het johannesbroodpitmeel heeft geleverd een melding gemaakt bij de Poolse autoriteiten dat de MRL wordt overschreden. Daarom had de NVWA redenen om aan te nemen dat de tomatensaus niet aan de voedselveiligheidsvoorschriften voldoet. De NVWA stelde zich vervolgens op het standpunt dat niet nader onderzocht hoeft te worden wat de MRL in de tomatensaus precies is. De NVWA gaat uit van een zogenoemde “zero tolerance benadering” voor samengestelde producten.

De rechtbank Rotterdam gaat hier niet in mee. De tomatensaus is het levensmiddel dat op de markt is gebracht en waarvoor de MRL geldt. De NVWA is ten onrechte eraan voorbij gegaan dat het johannesbroodpitmeel voor verwerking in de tomatensaus voor 25 minuten is verhit tot 115 graden Celsius. Hierdoor is sprake van een volledig gesteriliseerd product en is geen ethyleenoxide meer aanwezig. De MRL wordt dus niet overschreden. Nu de tomatensaus aan de daarvoor opgelegde normen voldoet, wordt het veilig geacht.[4] Het levensmiddelenbedrijf had dus geen redenen om aan te nemen dat de tomatensaus niet aan de voedselveiligheidsvoorschriften voldeed. De NVWA heeft ten onrechte handhavend opgetreden.

[1] Verordening (EG) nr. 396/2005.

[2] Rb. Rotterdam 14 december 2023, ECLI:NL:RBROT:2023:11675.

[3] Artikel 19, eerste lid, van Verordening (EG), nr. 178/2002.

[4] Artikel 14, zevende lid, van de Verordening (EG), nr. 178/2002.